Ndikimi i motit në humor dhe mirëqenie nuk është mit, është real dhe i dokumentuar mirë nga shkenca
A e keni vënë re se ndiheni më të zymtë në ditët me shi dhe më energjikë kur ka diell? Nuk është thjesht një përkim i rastësishëm. Shkenca ka treguar se ndryshimet meteorologjike mund të ndikojnë ndjeshëm në gjendjen tonë emocionale, përqendrimin dhe madje edhe në shëndetin tonë fizik. Kjo ndjeshmëri ndaj motit quhet meteoropati dhe është e lidhur ngushtë me çrregullimet afektive sezonale.
Dëgjimi i trupit dhe vëmendja ndaj ndryshimeve të brendshme në lidhje me ambientin përreth është hapi i parë drejt balancit mendor dhe fizik, pavarësisht motit jashtë.
Çfarë është meteoropatia?
Meteoropatia është një term që përshkruan reagimet fizike dhe psikologjike që individët përjetojnë si pasojë e ndryshimeve të kushteve atmosferike – temperatura, lagështia, presioni ajror apo drita natyrale. Ky fenomen është më i shprehur tek njerëzit me ndjeshmëri të shtuar ndaj stresit ose që vuajnë nga sëmundje kronike.
Sipas Klinikës Mayo dhe Institutit Kombëtar të Shëndetit Mendor (NIMH), kjo ndikon më së shumti gjatë stinëve të ndërmjetme, pranverë dhe vjeshtë, kur trupi përjeton kalime të shpejta dhe të papritura në nivelin e dritës ditore dhe temperaturës.
Çrregullimet afektive sezonale (SAD)
Një formë më e thelluar e meteoropatisë është çrregullimi afektiv sezonal (SAD), një gjendje e diagnostikueshme që manifestohet me simptoma depresioni. Personat me SAD mund të ndiejnë:
▪ Trishtim të thellë pa arsye të qarta
recommended by
▪ Humbje të energjisë dhe vështirësi për të nisur ditën
▪ Vështirësi në përqendrim dhe në kryerjen e aktiviteteve të përditshme
▪ Rritje të oreksit për karbohidrate dhe shtim në peshë
▪ Probleme me gjumin (veçanërisht gjumë të tepërt)
Në disa raste, kjo gjendje kërkon ndërhyrje terapeutike me psikoterapi, terapi me dritë artificiale (fototerapi), apo edhe trajtim farmakologjik.
Pse ndikon drita në humorin tonë?
Drita natyrale rregullon ritmin cirkadian, orën biologjike të trupit që ndikon në prodhimin e melatoninës (hormoni i gjumit) dhe serotoninës (hormoni i mirëqenies). Mungesa e dritës në ditët me shi apo gjatë muajve të ftohtë mund të ulë ndjeshëm nivelet e serotoninës, duke ndikuar negativisht në humor dhe motivim.
Nga ana tjetër, rritja e dritës në pranverë mund të shkaktojë një “tranzicion emocional”, ku trupi ende nuk është përshtatur me ritmet e reja, duke sjellë lodhje, shqetësime të gjumit dhe nervozizëm.
Simptoma të tjera të meteoropatisë
Përveç humorit të keq, meteoropatia shfaqet edhe përmes simptomave fizike si:
▪ Dhimbje koke ose migrena
▪ Dhimbje kyçesh dhe kockash, sidomos në ditë me lagështi të lartë
▪ Lodhje e vazhdueshme, edhe pas një gjumi të gjatë
▪ Ndjeshmëri ndaj zhurmës apo dritës
▪ Rritje e ankthit dhe irritimit
Si të përballeni me ndikimin e motit?
Nëse e ndjeni se moti ndikon në shëndetin tuaj mendor ose fizik, disa strategji të thjeshta mund të ndihmojnë:
▪ Ecni jashtë çdo ditë, edhe në ditët e vranëta, për të marrë ekspozim natyral ndaj dritës.
▪ Mbani një rutinë të rregullt gjumi dhe ushqimi.
▪ Praktikoni teknika relaksimi si joga ose meditimi.
▪ Konsultohuni me mjek ose psikolog, nëse simptomat përkeqësohen.
Në raste specifike, përdoret edhe terapia me dritë (Light Therapy), që simulon dritën natyrale dhe ndihmon në balancimin e ritmeve biologjik.
