Autizmi dhe ADHD-ja (Çrregullimi i pamjaftueshmërisë së vëmendjes me hiperaktivitet) kohët e fundit kanë pasur një rritje si tek moshat e reja, ashtu sikurse tek të rriturit. Incidenca në moshën 30-vjeçare nga viti 2008 në 2018 është rritur me 20 herë. Një studim i bërë në vitin 2021 zbuloi një rritje prej 787 përqind në numrin e diagnozave të autizmit në të gjitha grupmoshat, ndërmjet 1998 dhe 2018, në Mbretërinë e Bashkuar.
Bisedat rreth ADHD-së dhe autizmit mes të rriturve janë veçanërisht të përhapura. Në TikTok, platforma e preferuar e mediave sociale, hashtag-u ADHD ka 47 miliardë shikime dhe autizmi arrin rreth 49 miliardë. Aty gjen video të shumta rreth “testit të autizmit” dhe “testit të ADHD”, të cilat cilësohen si të dyshimta.
Një studim i vitit 2024 zbuloi se 60 përqind e videove të TikTok me temë autizmi përmbanin “informacione mashtruese”, ndërsa një studim i vitit 2022 zbuloi se 52 për qind e përmbajtjes së ADHD përmbante dezinformata.
Barry Keoghan, SZA, Sam Fender, Greta Gerwig dhe Reneé Rapp janë ndër personazhet e famshëm që kanë ndarë me fansat diagnozat e ADHD-së, ndërkohë që Mark Zuckerberg dhe Elon Musk, dy nga njerëzit më të pasur në botë, kanë folur hapur për përvojat e tyre të jetesës me sindromën Asperger, një çrregullim i spektrit autik.
Nga njëra anë, kjo rritje demostron mungesën e kufijve për individët neurodivers dhe duke i bërë ata të ndihen sa më rehatë me veten, në mesin e të tjerëve. Por nga ana tjetër disa psikiatër mendojnë se po ndihmon në përhapjen e ADHD dhe autizmit.
Studimet kanë treguar se njerëzit kanë kërkuar në mënyrë aktive diagnoza që japin status social që nga shekulli i 18-të. “Falë një morie të personave të famshëm që pretendonin se e kishin atë, papritmas shumë të tjerë u vetëdiagnostikuan. “Depresioni” i thjeshtë i vjetër ishte i mërzitshëm,” kujtoi psikiatri Max Pemberton.
Por mbidiagnoza mbart rreziqet e veta.
“Një nga shqetësimet kryesore me rritjen e ndërgjegjësimit për shëndetin mendor është diagnoza e gabuar. Simptomat e kushteve si ADHD ose autizmi mund të mbivendosen lehtësisht me çështje të tjera të shëndetit mendor, të tilla si ankthi ose depresioni, si dhe kushtet e shëndetit fizik”, thotë Dr Andrea Pickering, një konsulent psikiatër klinik.
“Ndërsa testet në internet dhe videot e TikTok mund të duken si mjete të shpejta dhe të lehta për vetë-diagnostikim, shpesh atyre u mungon thellësia dhe saktësia e nevojshme për të kuptuar siç duhet kushtet komplekse”.
Në vend të kësaj, Pickering rekomandon përdorimin e çdo testi në internet si një hap të parë për të kuptuar nëse mund t’ju duhet një vlerësim i plotë profesional ose si bazë për një diskutim me mjekun tuaj të përgjithshëm.
Ekzistojnë gjithashtu shqetësime se rritja e ndërgjegjësimit për autizmin e nivelit të ulët do të bllokojë listat e pritjes dhe do të ulë seriozitetin e gjendjes. Për shembull, autizmi i nivelit të tretë karakterizohet nga sfida të rënda në komunikimin social (30 për qind e njerëzve me çrregullim të spektrit të autizmit janë joverbalë) si dhe nga sjellje jashtëzakonisht jofleksibile.
Fatkeqësisht, rritja e “ndërgjegjësimit” rreth autizmit nuk do të thotë gjithmonë se bisedat në internet rreth gjendjes janë të dobishme./tvklan.al
