Presidenti amerikan Donald Trump, tha se Izraeli dhe Hamasi kanë rënë dakord për fazën e parë të një marrëveshjeje paqeje në Gaza.
Kjo vjen dy vjet e dy ditë pasi Izraeli nisi një fushatë ushtarake në Gaza në përgjigje të sulmit të 7 tetorit 2023, në të cilin persona të armatosur të udhëhequr nga Hamasi vranë rreth 1200 persona dhe morën peng 251 të tjerë.
Të paktën 67,183 persona janë vrarë nga operacionet ushtarake izraelite në Gaza që atëherë, përfshirë 20,179 fëmijë, thotë ministria e shëndetësisë e drejtuar nga Hamasi.
Ja çfarë dihet për marrëveshjen dhe çfarë mbetet e paqartë:
Çfarë është njoftuar?
Pas negociatave intensive në Egjipt, Izraeli dhe Hamasi kanë rënë dakord për një fazë të parë të një plani paqeje të SHBA-së, tha presidenti amerikan.
Duke njoftuar marrëveshjen në mediat sociale, Trump tha: “Kjo do të thotë që TË GJITHË pengjet do të lirohen shumë shpejt dhe Izraeli do të tërheqë trupat e tij në një vijë të rënë dakord.”
“Të gjitha palët” do të trajtohen në mënyrë të drejtë, tha Trumpi, i cili i quajti këto “hapat e parë drejt… paqes së përhershme”.
Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu e quajti atë “një ditë të madhe për Izraelin” dhe tha se qeveria e tij do të mblidhej të enjten për të miratuar marrëveshjen dhe “të sillte të gjithë pengjet tona të dashura në shtëpi”.
Duke konfirmuar njoftimin, Hamasi tha se do të “i jepte fund luftës në Gaza, do të siguronte tërheqjen e plotë të forcave pushtuese, do të lejonte hyrjen e ndihmës humanitare dhe do të zbatonte një shkëmbim të burgosurish”.
Izraeli dhe Hamasi nuk flasin drejtpërdrejt me njëri-tjetrin – negociatat u ndërmjetësuan nga i dërguari i Trumpit në Lindjen e Mesme, Steve Witkoff, dhëndri i Trump, Jared Kushner, dhe ndërmjetës nga Egjipti, Katari dhe Turqia.
Çfarë ndodh më pas?
Qeveria e Izraelit do të votojë për marrëveshjen të enjten.
Nëse e miratojnë zyrtarisht, Izraeli duhet të tërheqë trupat e tij nga Gaza në vijën e rënë dakord, tha një zyrtar i lartë i Shtëpisë së Bardhë për partnerin amerikan të BBC-së, CBS News. Tërheqja ka të ngjarë të ndodhë brenda 24 orëve, tha zyrtari.
Pas kësaj, do të fillojë një afat 72-orësh ku Hamasi duhet të lirojë pengjet e gjalla, raporton BBC, transmeton Klankosova.tv.
Lirimi i pengjeve ka të ngjarë të fillojë të hënën, tha zyrtari i lartë i Shtëpisë së Bardhë.
Çfarë nuk dihet?
Ajo që është njoftuar deri më tani është vetëm faza fillestare e planit të paqes prej 20 pikash të Trumpit, të cilin Izraeli e ka pranuar dhe Hamasi është dakord pjesërisht.
Megjithatë, njoftimet nuk mbuluan disa çështje të mprehta për të cilat të dyja palët nuk kanë arritur një zgjidhje.
Veçanërisht, nuk ka detaje rreth çarmatimit të Hamasit – një pikë kyçe në planin e Trump. Hamasi më parë ka refuzuar të lëshojë armët, duke thënë se do ta bëjë këtë vetëm kur të jetë krijuar një shtet palestinez.
Qeverisja e ardhshme e Gazës është gjithashtu një pikë ngërçi. Plani 20 pikësh i Trumpit thotë se Hamasi nuk do të ketë asnjë rol në të ardhmen në Rrip dhe propozon që ai të qeveriset përkohësisht nga një “komitet palestinez teknokratik dhe apolitik”, përpara se t’i dorëzohet Autoritetit Palestinez.
Netanyahu duket se kundërshtoi përfshirjen e Autoritetit Palestinez javën e kaluar, edhe pse pranoi planin e Trumpit.
Ultranacionalistët e vijës së ashpër brenda koalicionit qeverisës të Netanyahut, shumica prej të cilëve duan të rindërtojnë vendbanimet hebraike në Gaza, ka të ngjarë të kundërshtojnë gjithashtu këtë pikë.
Në përgjigje, Hamasi tha se ende pret të ketë një rol në qeverisjen e Gazës.
Për më tepër, që nga nata e së mërkurës, Hamasi nuk kishte marrë ende listën përfundimtare të të burgosurve palestinezë që Izraeli planifikon të lirojë në këmbim të pengjeve në Gaza, tha një burim palestinez për BBC-në.
Plani 20-pikësh thotë se 250 të burgosur me burgim të përjetshëm plus 1,700 banorë të Gazës që u ndaluan pas 7 tetorit 2023 do të lirohen.
