Pasi kaloi pjesën më të madhe të karrierës së tij nën hijen e Rexhep Tajip Erdogan, udhëheqësi i opozitës turke Kemal Kilicdaroglu beson se koha e tij ka ardhur pasi pësoi humbje të përsëritura në zgjedhjet e kaluara nga njeriu që ka dominuar skenën politike të Turqisë për dy dekada.
Aleanca e opozitës emëroi të hënën Kilicdaroglu, kryetarin e Partisë Popullore Republikane (CHP), si kandidatin e saj për t’u përballur me Erdoganin në zgjedhjet e 14 majit që shihen si më të rëndësishmet në historinë moderne të Turqisë.
Reuters thekson se shanset e tij mund të jenë rritur pasi u arrit një marrëveshje në minutën e fundit për të ribashkuar një bllok opozitar në të cilin kishte mosmarrëveshje nëse ai duhet të ishte kandidat.
Pas 72 orësh drame politike, gjashtë partitë ranë dakord që kryebashkiakët e njohur të Stambollit dhe Ankarasë do të ishin nënkryetarë nëse ai mundte Erdoganin.
Kilicdaroglu gjithashtu pritet të përfitojë nga triumfi i opozitës në vitin 2019, kur CHP e tij mundi Partinë AK në pushtet të Erdoganit në Stamboll dhe qytete të tjera të mëdha në zgjedhjet lokale, falë mbështetjes së partive të tjera opozitare.
Kriza e kostos së jetesës dhe rritja e inflacionit si dhe problemet ekonomike të viteve kanë gërryer mbështetjen e Erdoganit, thekson agjencia britanike.
“Ne do ta qeverisim Turqinë me konsultim dhe kompromis,” u tha Kilicdaroglu disa mijëra mbështetësve jashtë selisë së Partisë së Mirëqenies, një nga gjashtë në bllokun opozitar. “Së bashku do të vendosim një rregull morali dhe drejtësie,” tha ai.
Mbështetësit e tij tregojnë për reputacionin e tij si një burokrat etik, tha për Reuters Gonul Tol, kreu i programit të Turqisë në Institutin e Lindjes së Mesme me qendër në Uashington. “Ai nuk është person i korruptuar. Ai nuk vjedh. Ai dëshiron të përfundojë karrierën e tij politike si personi që riktheu në jetë demokracinë turke dhe kjo është arsyeja pse ai është njeriu i duhur”.
Opozita e bashkuar është zotuar të ndryshojë shumë nga politikat e Erdoganit, duke përfshirë rivendosjen e pavarësisë së bankës qendrore, shfuqizimin e presidencës ekzekutive dhe kthimin e vendit në sistemin e mëparshëm parlamentar.
Megjithatë, shumë venë në dyshim nëse ish-nëpunësi serioz civil mund ta mposht Erdoganin, i cili ka fituar më shumë se një duzinë fitoresh elektorale gjatë dy dekadave falë karizmës dhe aftësive të tij në fushatë.
Kilicdaroglu u emërua një muaj pasi dy tërmete të mëdha shkatërruan juglindjen e Turqisë dhe ndezën një valë kritikash kundër qeverisë për reagimin e saj ndaj katastrofës dhe neglizhencës së standardeve të ndërtimit.
Erdogan në të kaluarën është varur shumë nga baza e votuesve në juglindje të vendit, e cila tani është në dyshim.
Reuters thekson se ka indikacione se AKP është e vetëdijshme se nuk mund ta marrë më si të mirëqenë atë mbështetje dhe se kjo është pikërisht arsyeja pse autoritetet po flasin për përshpejtimin e planeve të rindërtimit.
Është e vështirë të përcaktohet se sa sfidë do të jetë për Erdogan që të mbajë mbështetjen në atë pjesë të vendit, pasi anketuesit kanë shmangur sondazhet në zonën e fatkeqësisë.
Ndryshimi i besnikërisë politike
Reuters ka gjetur, bazuar në intervistat me rreth 30 banorë në Karamanmarash, Adiyaman dhe Gaziantep, se besnikëria politike, madje edhe midis mbështetësve më të vendosur të Erdoganit, po ndryshon.
“Kam ndryshuar tërësisht qëndrim”, tha një studente nga Karamanmarashi, e cila nuk donte të identifikohej. “Këtu ishim të gjithë AKP, por ky tërmet ndryshoi gjithçka. Këta njerëz nuk e dinë se çfarë po bëjnë.”
Në zgjedhjet e fundit në 2018, rajoni mbështeti AKP-në dhe aleatin e saj nacionalist MHP me 65 përqind. Megjithatë, shumë banorë i thanë Reuters se partitë e opozitës u vonuan në emërimin e një kandidati dhe se ata do të mbështesin vetëm ata me rrënjë nacionaliste, si kryetari i bashkisë së Ankarasë Mensur Yavash.
Ai e reformoi partinë në heshtje
Kilicdaroglu u bë i njohur si një aktivist anti-korrupsion i CHP-së, duke u shfaqur në emisione televizive dhe duke treguar dokumente që çuan në dorëheqjen e zyrtarëve të lartë. Në vitin 2009, ai humbi zgjedhjet për kryetar bashkie të Stambollit.
Një vit më pas, ai u zgjodh unanimisht kryetar i CHP-së pasi paraardhësi i tij dha dorëheqjen për shkak të një skandali. Në kongresin e partisë ai u cilësua si një “njeri i pastër dhe i ndershëm”.
Më pas ai u tha mbështetësve të tij: “Po vijmë në pushtet”. Ne vijmë të mbrojmë të drejtat e të varfërve, të shtypurve, punëtorëve”.
Zgjedhja e tij rriti shpresat në parti për një fillim të ri, por mbështetja e CHP-së nuk e ka kaluar 25 përqind që atëherë, thekson Reuters.
Kilicdaroglu besohet se ka reformuar në heshtje partinë dhe ka hequr “kemalistët” e linjës së ashpër, duke përshtatur një version të ngurtë të ideve të Ataturkut duke promovuar anëtarët që perceptohen si më afër vlerave socialdemokratike evropiane.
Analisti politik Murat Yetkin thotë se Kilicdaroglu deri më tani nuk ka qenë në gjendje të transformojë plotësisht CHP-në për shkak të një “kulture politike statike”.
Para se të hynte në politikë, 74-vjeçari Kilicdaroglu ka punuar në Ministrinë e Financave dhe më pas ka qenë kryetar i Institutit të Sigurimeve Shoqërore të Turqisë. Në fjalime, Erdogan shpesh e minimizon performancën e tij në atë rol.
I lindur në provincën lindore të Tuncelit, ai është djali i një nëpunësi civil dhe një anëtar i pakicës fetare alevi, të cilët përbëjnë 15 deri në 20 për qind të popullsisë prej 85 milionë banorësh të Turqisë dhe praktikojnë një fe me rrënjë në myslimanët shiitë, sufi dhe anadollakë.
Kilicdaroglu ka deklaruar se është alevit, por në përgjithësi i shmanget temës. Për shkak të besimit të tyre, Alevitët janë kundër shumicës sunite në Turqi.
